ABD Adalet Bakanlığından Boeing`e soruşturma

DÜNYA Bir bakanlık yetkilisi, savcıların, kazalarda üretim veya denetim  eksikliğinin rolü olup olmadığının araştırılması için Boeing'in, 737 Max tipi  yolcu uçaklarının geliştirilme ve onay aşamasında, düzenleyici kurum ABD Sivil  Havacılık Dairesi (FAA) ile yaptığı e-posta, mesaj ve diğer iletişim içerikleri  dahil tüm yazışmaları teslim etmesini istediğini belirtti.   Fransız sivil havacılık müfettişleri de hükümete sundukları raporda  Etiyopya ve Endonezya'daki B737 Max tipi uçakların yaptığı kazalar arasında "açık  benzerlikler bulunduğuna" dikkati çekti.   Boeing Üst Yöneticisi Dennis Muilenburg ise hava yolu şirketlerine,  yolculara ve sivil havacılık ilgililerine hitaben kaleme aldığı açık mektupta,  Etiyopya'da ve ekim ayında Endonezya'da B737 Max tipi yolcu uçaklarının yaptığı  kazalarda rolü olduğundan şüphelenilen sensör ve yazılım hatalarını gidermek  üzere yazılım güncellemesi yapacaklarını ve pilotlar için özel eğitim programı  hazırlayacaklarını kaydetti.   Muilenburg, mektupta, şirketinin Etiyopya'da yaşanan kazanın sebebinin  aydınlatılmasına yönelik soruşturmaya tam destek verdiğini, söz konusu  tedbirlerin güvenli olduğunu ve endişeleri gidermeyi amaçladığını bildirdi. Etiyopya Hava Yollarına ait "B737 Max 8" tipi yolcu uçağı, 10 Mart'ta  Addis Ababa'dan Kenya'nın başkenti Nairobi'ye gitmek için havalandıktan kısa süre  sonra düşmüş, uçaktaki 157 kişi hayatını kaybetmişti.   Endonezya'da Lion Hava Yolları'na ait "JT 610" sefer sayılı 737-8 Max  tipi uçak, 29 Ekim 2018'de Cakarta'dan Sumatra Adası'ndaki Pangkal Pinang şehrine  gitmek üzere havalandıktan kısa bir süre sonra denize çakılmıştı. 189 kişinin  yaşamını yitirdiği kaza Boeing 737-8 Max tipi uçakların ilk kazası olarak tarihe  geçmişti.   Kazalarda sensör ve kontrol yazılımı hatası şüphesi   Boeing, Avrupalı rakibi Airbus'ın orta mesafede daha verimli yakıt  kullanan A320 Neo model güncellemesine karşı geliştirdiği 737 Max modellerinde,  uçak motorunu daha etkin hale getirmek için daha büyük bir motor tercih etmişti.  Yeni motorun idaresi için uçağın gövdesinde değişiklikler yapılmış, bu yüzden  uçağın kalkış ve iniş konumlarını kontrol eden sensörler ve uçuş kontrol yazılımı  yenilenmişti. Söz konusu yazılımın "kontrol yasası" adı verilen otomatik pilot  aktifken pilotların müdahalesini devre dışı bırakan bir sistem içerdiği  biliniyor.   Kazanın 737 Max 8'lerin uçuş kontrol yazılımındaki pilot kontrolünü  devre dışı bırakan bu özellikten kaynaklanmış olabileceği ihtimali üzerinde de  duruluyor. Sensörlerden gelen hatalı sinyallerin uçakların düşmesine sebep olduğu  düşünülüyor. Her iki kazada da uçakların kalkışından sonraki 6 ila 12 dakika gibi  kısa süre içinde yaşadıkları irtifa sorunlarının ardından düşmesi, söz konusu  modellerde üretimden kaynaklanan bir teknik hata bulunması olasılığını gündeme  getiriyor.   Endonezya'da yaşanan kaza sonrası 737 Max'in bu özelliğiyle ilgili  pilotların daha fazla bilgilendirilmesi gereğine vurgu yapılmış, pilotlara bu  konuda kurslar verilmişti. Etiyopya Hava Yolları ve Lion Hava Yolları  pilotlarının söz konusu kursları alıp almadığı ise bilinmiyor.   B737 Max'lere ambargo   Etiyopya'daki son kazanın ardından Türkiye, Singapur, Çin, Etiyopya,  Endonezya, Avustralya, Malezya, Umman, İngiltere, Almanya, Fransa, Hollanda,  Avusturya, Avrupa Birliği, Kazakistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Yeni Zelanda,  Fiji, Hindistan, Hong Kong, Lübnan, Kosova, Bahreyn, Mısır, Tayland, Moldova,  Kanada, Senegal, Nijerya, Özbekistan ve Ukrayna "Boeing 737 Max" tipi uçakların  operasyonlarını geçici olarak durdurmuş ve hava sahalarını uçuşlara kapatmıştı.   Türk Hava Yolları da filosundaki B737 Max 8 tipi uçakları  seferlerinden çektiğini açıklarken, Arjantin, Brezilya, Hindistan, Meksika,  Kanada, Norveç, İzlanda'da da bazı hava yolu firmaları benzer bir kararla söz  konusu tipteki uçakları seferlerinden çektiklerini duyurmuştu. Son olarak ABD Sivil Havacılık Dairesi (FAA)  ülkedeki tüm Boeing 737  Max 8 ve Max 9 tipi uçakların ikinci bir talimata kadar uçuşlarının  durdurulduğunu açıklamıştı.