ABD’de 33 milyondan fazla kişi işsiz kaldı

DÜNYA

Sadece geçen hafta ABD’de işsizlik maaşına 3 milyon 200 inden fazla kişi başvurdu. Bu da Mart ayı ortasından bu yana işsizlik maaşına başvuranları, 33 milyona çıkardı. Böylece ABD’deki iş gücünün yüzde 20’si, işsizlik maaşına başvurmuş oldu.

ABD Çalışma Bakanlığı verilerine göre her hafta işsizlik maaşına başvuranların sayısı, Mart ayındaki 6.9 milyon başvurudan sonra düşüşe geçti. Ancak toplamda bu sayı, ABD tarihinde nadir görülen bir orana yükseldi. Son dönemde ülkenin bazı eyaletlerinde bazı iş yerleri açılmaya başlasa da, ekonomideki çöküş sürüyor.   Toplam işsiz sayısı da artıyor. Capital Economics’ten Amerikan ekonomisi uzmanı Paul Ashworth, “Başvurulardaki önemli yükseliş hayal kırıklığı yaratıyor çünkü bu, çok az sayıda çalışanın eski işine dönebildiğini gösteriyor.” değerlendirmesinde bulundu.Uber, Lyft ve Airbnb gibi seyahat şirketleri, son haftalarda eleman çıkarmaya gideceğini açıklamıştı.Sadece bu şirketlerin bütçe kısıntısına gitmesinin bile ekonomi üzerinde büyük bir olumsuz etkisi oldu.   Bu da küçük poliklinikleri, restoranları, idarecileri ve daha birçok farklı alanlarda çalışanları etkiledi.Uzmanlara göre cuma günü açıklanması beklenen Nisan ayı işsizlik oranı yüzde 15’in üzerine çıkacak.Sadece iki ay önce, ülkede işsizlik oranları son 50 yılın en düşük seviyesinde, yüzde 3.5’teydi.   Koronavirüs salgını ülkeyi vurduğundan, hatta ABD salgının merkez üssü olduğundan beri, ülke son on yılın en kötü ekonomik büyüme rakamlarıyla karşı karşıya kaldı. Perakende satış rakamları ve iş yapma oranlarında 2008 mali krizinden bu yana en büyük düşüş görüldü.   Gıda üretimi yapan firmalara talep büyük oranda arttı, ancak krediyle ev sahibi olanlar ve kiracılar, aylık ödemelerini erteledi.Ev sahiplerinin endüstriyel topluluğu olan Ulusal Aileleri Konutlandırma Konseyi, geçen ay ülkedeki kiracıların neredeyse 3’te birinin kiralarının ya bir kısmını ödediğini ya da hiç ödemediğini belirtti.   “Tahliye Laboratuvarı” projesini yürüten, evlerinden çıkarılanlarla çalışan Princeton Üniversitesi’nden sosyoloji profesörü Matthew Desmond, “Eğer başka hiçbir şey değişmez ve evden çıkarmalar olağan akışında devam ederse, bu kamu sağlığı krizi büyük bir evsizlik krizine dönebilir” diyor.Bazı eyaletlerde durum diğerlerinden daha kötü.   Kuzey Karolina eyaletinde iş gücünün yüzde 20’sinden fazlası işsizlik maaşına başvurdu. Kaliforniya eyaletinde ise, Vali Gavin Newsom’a göre, 4 milyon kişinin başvurduğu işsizlik fonunda nakit tükenmek üzere.Ekonomistler, iş yerleri kademeli de olsa yeniden çalışmaya başladığında zorlukların hafifleyeceği görüşünde.Gap gibi büyük giyim firmaları bazı dükkanlarını yeniden açacağını duyurdu. J Crew ve Neiman Marcus gibi firmalar ise iflasını ilan etti.   Moody’s Yatırımcı Hizmetleri, bu yılın sonunda işsizlik oranlarının yüzde 7’ye düşeceğini tahmin ediyor. Ancak bu tahminler virüsün yayılmasıyla bağlantılı olarak değişebilir. Sokağa çıkma kısıtlamaları uzarsa ekonominin yeniden düzelmesi daha da zorlaşabilir.   Firmadan bir uzman, “Eğer ABD pandeminin yayılmasını durduramazsa ve ekonomi ikinci çeyrek boyunca da kapalı kalırsa, işsizlik oranları daha da artar. Şu an geçici olarak gördüğümüz birçok iş kaybı, böyle bir durumda kalıcı hale gelebilir.” değerlendirmesinde bulunuyor.   ABD’nin en büyük maaş bordro işlemcisi ADP’nin Araştırma Enstitüsü’nün eş başkanlarından Ahu Yıldırmaz da, Nisan ayında özel sektörde 20 milyon işin kesildiğini, bunun ADP’nin raporlama yapmaya başladığı 2002’den bu yana gördükleri en büyük iş kaybı olduğunu söylüyor:”Bu kadar büyük bir iş kaybı öngörülemez bir durum. Sadece Nisan ayındaki iş kaybı, Büyük Durgunluk dönemindeki toplam iş kaybının iki katından daha fazla.”