Güney'de 'hellim' tartışması!

Hellimin AB tarafından coğrafi tescilinin onaylanması Rum basınında geniş yer bulurken, bundan sonra izlenecek prosedürler, geçiş dönemleri ve kriterler Rum kamuoyunda tartışmalara neden oldu.

Politis gazetesi, “Halloumi/Hellim İçin Dönüm Noktası – Peynir Üreticilerinden Hellim Konusunda Sert İtirazlar” başlıkları altında geniş yer verdiği haberinde, hellimin “menşe ismi korumalı ürün (POP)” olarak tüm Kıbrıs’a tescil edilmesinin ekonomik, siyasi ve tarihi açıdan bir dönüm noktası teşkil ettiğini belirtti.

Gazete, AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borell’in, AB- Türkiye ilişkileri raporunda “halloumi/hellim” ihracatını kolaylaştıracak unsurları, beşli konferans çerçevesinde taraflar arasında karşılıklı güven sağlanmasını kolaylaştıracak bir unsur olarak nitelendirmesinin rastlantı olmadığını belirtti. Gazete, ilgili komitenin dün onayladığı coğrafi menşe kararının AB Komisyonu’nda da onaylamasının beklendiğini aktardı.

Hellim kararının “adadaki tüm üreticileri kapsadığına” vurgu yapılan haberde, hellim üretiminin denetiminin ise tüm ada çapında, “Bureau Veritas” isimli uluslararası bir şirket tarafından gerçekleştirileceği belirtilirken, söz konusu şirketin Rum hükümetini, komisyonu ve gerekmesi durumunda da Kıbrıs Türk Ticaret Odası’nı bilgilendireceği iddia edildi.

Geçiş dönemi

Hellime ilişkin yasa tüm normlarıyla yürürlüğe girene kadar, üreticilerin hazırlanabilmeleri için yaklaşık altı aylık bir geçiş dönemi olacağına işaret eden gazete, olası sorunların görüşülüp, çözülebilmesi için iki toplumlu bir komite kurulmasının da ihtimal dahilinde olduğunu belirtti. Gazete, Kıbrıslı Türk üreticilerin hazırlıklarını tamamlamaları için ise bir yıllık bir süreleri olacağını vurguladı.

Hellimin menşe tescilli ürün olarak onaylanmasıyla birlikte Kıbrıs dışındaki hiçbir ülkede hellim üretilemeyeceği veya hellim adıyla satış yapılamayacağı vurgulanan haberde, Kıbrıslı Rum üreticilerin ise, Kıbrıslı Türk üreticilerin çok düşük maliyetle ürettikleri hellimin kalitesi ve üretim maliyeti konusunda endişe dile getirdikleri ifade edildi.

Maliyet artacak

Gazete haberinin devamında, Kıbrıslı Rum üreticilerin endişelerine yanıt veren Rum yetkili makamlarının ise, Kıbrıslı Türklerin de aynı kriterlere uymak zorunda kalacak olmalarından ötürü maliyetlerinin artacağı ve ürettikleri hellimin belirlenen standartlara uygun olup olmadığının denetleneceği dile getirdikleri vurguladı.

Rum makamlar ayrıca, Kıbrıslı Türklerin üreteceği hellim miktarının, şu anda yabancı ülkelerde üretilen miktara ulaşamayacağını da vurguladı.

Gazete, Kıbrıslı Türk üreticilerin de, kriterlere uygun hellim üretilmesinde kullanılacak sütü sağlayacak küçükbaş hayvan sayısının yetersizliğinden ötürü büyük endişe duyduklarını ve KKTC yönetimine konuyu iyi idare edememe eleştirisi yapıldığını öne sürdü.

Haberde, Kıbrıslı Türklerin hellim ihracatını Yeşil Hat Tüzüğü çerçevesinde gerçekleştireceği de vurgulandı.

Rum üreticiler tepkili

Gazete bir diğer haberinde ise, Hellimin patentinin Kıbrıs’a verilmesinin Rum üreticilerin tepkisine neden olduğunu, tepkinin ana sebebinin ise, 2014 yılında menşe alımı için sunulan hellim dosyasında yer verilen üretim kriterlerinin yerine getirilemez addedilmesi olduğunu yazdı.

Hellim üretiminde kullanılacak küçükbaş hayvan sütünün temin edileceği hayvanlara ilişkin “Kıbrıs küçükbaş hayvanı olması, hayvan yemlerinin bir kısmının yerli olması ve otlatma” gibi kriterlerin bulunduğu belirtilen haberde, Güney Kıbrıs’ta küçükbaş hayvancılığa yönelik son yıllarda birçok desteğin verildiğini ancak daha çok süt üretmeleri sebebiyle tercih edilen hayvanların ırklarının yabancı ırklar olduğu vurgulandı.

Rum Peynir Üreticileri Birlik Başkanı Yorgos Petru, konuya ilişkin açıklamasında, bu yıl üretilen 45 bin ton hellimin, kriterler sonrasında 15 bin tona gerilemesinin öngörüldüğünü ifade etti.

Bugün hellim üretiminde uygulanan kriterin, yüzde 25 oranında küçükbaş hayvan sütü kullanılması şeklinde olduğunu ve bu oranda sütü dahi temin etmekte zorlandıklarını belirten Petru, bu oranın iki katı küçükbaş hayvan sütünden üretilecek bir hellimin tadının, şu anda ihraç edilenlerden çok farklı olacağının altını çizdi.

Petru, tüm dünyada tanınan ve talep edilen hellimin tadının, hellim dosyasında yer alan kriterler çerçevesinde oluşmadığını ifade ederken 5 Nisan tarihinden itibaren protesto etmek adına süt alımını durduracaklarının da sözlerine ekledi.

Konuya ilişkin haberler Fileleftheros’ta “Hellim Kıbrıs Patentli – İçte Tepkiler Varken Komisyon’dan Yeşil Işık”; Alithia’da “AB Hellimi Kıbrıs’ın P.O.P’u Olarak Onayladı”.