İnovasyonun Değişen Coğrafyası ve KKTC

Bu yazının amacı, bilgi, bilim ve teknoloji ile birlikte yaratıcılık ve yenilikçilikten beslenen inovasyon dinamiğinde batı dışındaki coğrafyalarda görülen hareketliliğe dikkat çekerek, KKTC’nin durumu ile ilgili saptamada bulunmaktır.

133 ülkenin küresel ekonomi içindeki rekabetçi konumlarını analiz eden 'Dünya Ekonomik Forumu'nun "Küresel Bilgi Teknolojileri Raporu"na göre; küresel kriz ile birlikte artan ve hızlanan bir hareketle, ileri araştırmalar, bilgi teknolojileri ve ileri teknolojiler önde olmak üzere inovasyon dinamiği Batı'dan Doğu'ya, özellikle de Asya-Pasifik bölgesine doğru kaymaktadır.

Amerika Birleşik Devletleri'nin özellikle teknoloji odaklı inovasyondaki öncü konumunun değişmekte olduğu gözlenmektedir.  Avrupa Birliği'nde ise, nanoteknoloji ve biyoteknolojideki bazı gelişmeler dışında, inovasyon alanlarındaki hareketlilikte azalmalar görülmektedir.

Küresel ağ ve bilgi teknolojisi kapitalizminin egemen paradigma olarak ortaya çıkmasıyla birlikte inovasyonda giderek artan bir hareketlilik yaşandığı; 'Araştırma ve Geliştirme'de dış kaynak kullanımının artığı; inovasyonu ithal eden ülkelerin başta artan teknoloji transferleri nedeniyle inovasyon ihraç eden ülke konumuna geldiği görülmektedir.

Batının dışında kalan coğrafyada, özellikle Asya-Pasifik bölgesi başta olmak üzere, 'küresel inovasyon merkezlerinin ortaya çıkışı gözlenmektedir.

Batı'nın prestij kaybederek gerileyen ölçek ekonomilerinin eski ve köklü markaları, alıcı bulduğu Doğu'ya satılmakta; kontrol endüstrisinde muazzam bir değişim yaşanmakta; ölçek ekonomisinden esnek kapsam ekonomilerine geçilmekte, bunlar ve diğerleri pek çok alanda avantajlı coğrafyanın değişimine neden olmaktadır.

Özellikle, son ekonomik krizlerin finans sistemine olan etkileri ve bu etkilerin neden olduğu değişimler ile gelişmiş ülkelerin kaynak kontrolünü artıran uygulamalarının, inovasyonun finansmanını Batı'dan Doğu'ya hareketlendirdiği, böylece yalnızca bilginin değil, sermayenin de coğrafya değiştirdiği görülmektedir.

Sonuç olarak, İnovasyon dinamiği, merkezi olarak yönetilen ve çok ağır işleyen büyük 'ulusal ve bölgesel (örneğin, Avrupa Birliği) inovasyon sistemlerinden, küresel işbirliği ağları üzerinde yapılanarak dinamik, dağıtık ve açık inovasyon sistemlerine dönüşmektedir. Bu yeni sistemde, inovasyon dinamiğinin arttığı "Küresel İnovasyon Merkezleri", Doğu'da özellikle de Asya-Pasifik bölgesinde oluşmaktadır.

Kendi coğrafyamıza gelirsek; inovasyonun değişen coğrafyasında "Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin yeri nedir? " ve/veya "Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti için inovasyon ve yaratıcılık, yenilikçilik alanının ve inovasyonun değişen coğrafyasının bir önemi var mıdır? " Bu çok önemli soruların yanıtı için şunlar söylenebilir:

İnovasyonu, yaratıcı ve yenilikçi hizmetleri, ürünleri ve ortamları geliştirebilmek, yaşam boyu öğrenici olan; bilgi okuryazarı ve bilgi teknolojisi okuryazarı olan; toplumsal farkındalık, takım çalışması, liderlik ve motivasyon yetenekleri gelişkin; etik değerlere sahip; toplumdaki çeşitliliğe ve farklılığa saygılı; toplumdaki bireyler, gruplar ve örgütler ile işbirliği yapabilme yeteneğine sahip; yeni fikir ve uygulamalara açık; hayal gücüne ve öngörüye sahip; yaratıcı ve kritik düşünebilen; bilişsel ve olumlu insan özelliklerine sahip (dürüst, nazik, düşünceli, saygılı, pozitif enerji yüklü, yardımsever, güler yüzlü vd.) bireyler olmayı gerektirir.

Konuya tam bu noktada, toplumumuz bağlamında bakacak olursak, bu niteliklere sahip bireylerin varlığı, eğitim aldıkları alanlarda çalışmaya ilgi göstermeleri, istihdam edilebilmeleri ve yaratıcı hizmetler, ürünler ve ortamlar geliştirmek üzere desteklenmeleri için de 'bilgi mesleği' ve 'bilgi örgütler' başta olmak üzere tüm bilim ve uygulama alanlarında, yapılarda ve kurumlarda gerekli yönetsel, yasal ve mali değişimin ve tüm bunların temelinde ise "zihinsel değişimin" gerçekleştirilmesi gereklidir.

Bu bağlamda ülkemizde yaratıcılık ve yenilikçilik alanında önder konumda, sayıları çok olmayan bireylerimiz ve inovasyon yapılarımız bulunmaktadır. Bunlara diğerlerinden farklılaşarak katılmakta olan önemli biri de Kıbrıs İlim Üniversitesidir.

Bireylerin, yapıların, toplumların ve insanlığın sürdürülebilir varlığı ve geleceği için temel olan inovasyon ve yaratıcılık, yenilikçilik, KKTC genelinde, diğerlerinden farklılaşan özellikleri taşıyan Kıbrıs İlim Üniversitesi örneğinde olduğu gibi bilimsel ve etik değerlerle beslenerek desteklenmeli ve yaygınlaştırılmalıdır.