Kanber ; Seyyar satıcılık eskisi kadar masum değil
EKONOMİ“Kayıt dışılığın” ülke ekonomisine verdiği zarar ortadayken, bunun önüne geçilmesi bir yana, sistemde yeni kaçaklar da türüyor. Öğrenci ve mevsimlik işçiler sokakta satış yapıyor.
KKTC ekonomisinde “kayıt dışı” işlemlerin her geçen gün arttığı ve ekonomiye büyük bir zarar verdiği belirtildi.
Bu noktada en büyük görevin Maliye Bakanlığı’na düştüğünü belirten uzmanlar, KKTC’de maliyet yaratan vergi sisteminin varlığına ek olarak, sistemin denetlenemez bir yapıda olmasının, kayıt dışı ekonomiyi her geçen gün körükleyen başlıca etken olduğunu savunuyor.
Özellikle son yıllarda sokaktaki kayıt dışı seyyar satıcıların sayısının hızla arttığını belirten uzmanlar, ülkemize gelen öğrenci veya mevsimlik işçilerin dahi seyyar satış yaptığının tespit edildiğini ifade etti.
Satıcıların belediyeden sadece “yer işgali” için izin aldığını, satılan ürünlerin kalitesi ve hijyen koşullarıyla ilgili denetleme yapılmadığına dikkat çekiliyor.
Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkarlar Odası Başkanı Mahmut Kanber, seyyar satıcıların kendilerine bağlı olmadığını belirterek, son zamanlarda kayıtsız satıcı sayısının arttığını gözlemlediklerini kaydetti.
Kanber, Kıbrıs’ta seyyar satıcılık kültürünün mevcut olduğunu, ancak, sektörün eskisi kadar masum olmadığını söyledi.
Seyyar satıcıların satış yapabilmesi için belediyeden izin alması gerektiğini belirten ekonomist Göksel Saydam, satıcıların belediyeden izin alma başvurusunda bulundukları zaman Vergi Dairesi’ne de kayıt yaptırmasının gerektiğini aktardı.
Kayıtdışı ekonominin önüne geçebilmek için Vergi Dairesi ve belediyelerin işbirliği içinde çalışması gerektiğini anlatan Saydam, buradaki amacın, düşük miktarda para kazanan satıcının değil, özellikle satıcıya ürün veren işletmelerin veya gümrüğe beyan edilmeden yolcu beraberinde veya başka şekilde ülkeye getirenlerin tespit edilmesi olduğunu ifade etti.
Kanber: Seyyar satıcılık eskisi kadar masum değil
Ülkeye gelen öğrenci veya mevsimlik işçilerin dahi seyyar satış yaptığını tespit ettiklerini ifade eden Kanber, konuyla ilgili denetimlerin artması gerektiğini belirtti.
Kanber, “Seyyar satıcılık Kıbrıs’ın kültüründe geçmişten bu yana olsa da artık eskisi kadar masum değil. Satılan ürünlerin nereden geldiği veya kalitesi bilinmiyor. Sağlık konusunda denetlenmedikleri için tehlike arz ediyorlar” dedi.
“Ürün güvenliği ve kalitesiyle ilgili bir sorgulama yapan yok”
Sebze -meyve satıcılarının, ürünlerini toptancı halinden alması gerektiğini vurgulayan Kanber, “Gıda satmak için ürünün nerden alındığının bilinmesi gerekli. Malın nerden alındığını bize beyan etmesi gerekir. Burada bir boşluk var. Maliye paraya bakıyor, belediye de sadece yer veriyor. Ürün güvenliği ve kalitesiyle ilgili bir sorgulama yapan yok” diye konuştu
Kanber, satılan malın vergilendirilmiş olup olmadığı bilinmediği için seyyar satıcılığı kayıt dışı olarak adlandırdıklarını ifade ederek, bu işletmelerin de denetlenmesini istedi.
Saydam: Sistem oluşturularak, malları ülkeye kaçak sokanlar yakalanmalıdır
Fatura kesmeden satış yapan bu işletmelerin, seyyar satıcılara verdikleri ürünler için KDV ödemediklerini, bu nedenle kayıt dışı ekonomiye katkı yaptıklarını belirten Göksel Saydam, “Seyyar satıcıların yıllık geliri, asgari ücretin altında olduğunda, zaten gelir vergisinden muaftır. Ancak yine de Vergi Dairesi’ne kayıtlı olmalıdırlar. Seyyar satıcılar, belediyelerden nasıl seyyar satıcılık için izin almak zorundaysa, Vergi Dairesi’ne de yükümlü kaydı yapmak ve belge almak zorundadır. Burada oluşturulacak sistem, asgari ücretle gelir elde edenler değil, onlara malları satanları veya malları ülkeye kaçak sokanları yakalamaktır” dedi.
Bu amaçla, özellikle belediyelerin trafik denetim ekiplerine benzer ekipler oluşturarak denetim yapmaları ve ceza kesmeleri yanında Vergi Dairesi’ne de gerekli vergi kaybını önlemek için bilgi vermeleri gerektiğini vurguladı.
“Önlem, tedaviden daha değerlidir” diyen Saydam, bu kişileri cezalandırmak değil, bu kişilerden vergi alınmasının gerektiğini belirtti.
“Yıllık geliri asgari ücretin altında olanlardan vergi alınmıyor”
Vergi Dairesi’nden edinilen bilgiye göre, seyyar satıcılar, bakanlar kurulunda belirlenen kategorilere göre sınıflandırılıyor ve bu şekilde kayıtlanıyor.
Belediye ve dairenin koordineli bir şekilde çalıştığı ve seyyar satıcıların kaydının bu şekilde tutulduğu belirtildi.
Yıllık geliri asgari ücretin altında olanlardan vergi alınmadığı ifade edilirken, bu durum, satıcıların kayıtsız olduğu anlamına gelmediği, KDV’sinin de satılan kazanç üzerinden yapıldığı kaydedildi.
Kaçak varsa ve kaydı yoksa, ihbar halinde denetlemelerde tespit edildiği ifade edildi.
İlginizi Çekebilir