Kanlı Noel’den Barış Harekatı’na: Kıbrıs Türk Halkının 11 Yıllık Varoluş Mücadelesi
GÜNDEMKıbrıs’ta 21 Aralık 1963’te Rumlar tarafından başlatılan ve “Kanlı Noel” olarak adlandırılan saldırılar, Kıbrıs Türk halkının varoluş mücadelesinin başlangıcı oldu. Rumların Enosis hedefi doğrultusunda yürüttüğü silahlı saldırılarda yüzlerce Kıbrıs Türkü hayatını kaybederken, çok sayıda köy boşaltıldı ve binlerce kişi göçe zorlandı. 21-25 Aralık Milli Mücadele ve Şehitler Haftası kapsamında, Kıbrıs Türk halkının yaşadığı acılar ve verilen direniş anılıyor. Yaşanan katliamlar, 20 Temmuz 1974’te gerçekleştirilen Kıbrıs Barış Harekatı ile son bulurken, harekat Kıbrıs Türklerinin güvenliğini ve Ada’daki varlığını güvence altına aldı.
21-25 Aralık Milli Mücadele ve Şehitler Haftası kapsamında, Kıbrıs Türk halkının 1963 yılında Rumlar tarafından başlatılan saldırılarla başlayan ve tarihe “Kanlı Noel” olarak geçen süreçte verdiği varoluş mücadelesi anılıyor.
16 Ağustos 1960’ta Türk ve Rum toplumlarının ortaklığı esas alınarak kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti, anayasal olarak Kıbrıs Türklerinin siyasi haklarını güvence altına almasına rağmen, bu düzen uzun ömürlü olmadı. Rum tarafı, cumhuriyeti Enosis hedefi doğrultusunda geçici bir araç olarak görerek Türkleri yönetimden dışladı.
Rumların 21 Aralık 1963’te Akritas Planı’nı devreye sokmasıyla Kıbrıs Türklerine yönelik silahlı saldırılar başladı. Lefkoşa başta olmak üzere birçok bölgede siviller hedef alınırken, ilk saldırılarda yalnızca Lefkoşa’da 92 Türk hayatını kaybetti, yüzlerce kişi yaralandı.
23 Aralık 1963’te Ayvasıl köyünde esir alınan 21 Kıbrıs Türkü’nün katledilmesi ve 24 Aralık’ta Kumsal bölgesinde Binbaşı Nihat İlhan’ın eşi ve üç çocuğunun öldürülmesi, yaşanan vahşetin sembolü olarak tarihe geçti. Bu süreçte 103 Türk köyü boşaltılmak zorunda kaldı.
Birleşmiş Milletler Barış Gücü’nün 1964’te Ada’ya konuşlandırılmasına rağmen saldırılar sona ermedi. 1964 Erenköy direnişi sırasında Türk Hava Kuvvetleri’ne ait uçağın düşürülmesi sonucu esir alınan Yüzbaşı Cengiz Topel, Rumlar tarafından işkenceyle şehit edildi.
1967’de Geçitkale saldırılarıyla devam eden şiddet olayları, Kıbrıs Türk halkını Ada’nın yalnızca yüzde 3’lük bir alanına sıkıştırdı. 15 Temmuz 1974’te Yunan cuntasının desteklediği darbe, Kıbrıs’ı Yunanistan’a bağlama girişimi olarak tarihe geçti.
Türkiye, 1960 Garanti Antlaşması’ndan doğan haklarını kullanarak 20 Temmuz 1974’te Kıbrıs Barış Harekatı’nı başlattı. Harekatla Kıbrıs Türk halkının can güvenliği sağlanırken, Ada’da barış ortamının temelleri atıldı. 14 Ağustos’ta başlayan ikinci aşama ile birlikte Ada’daki fiili sınırlar belirlendi.
Barış Harekatı’nın ardından Kıbrıs Türkleri kendi yönetimlerini kurarak siyasi varlıklarını kurumsallaştırdı. 1983’te Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin ilan edilmesiyle Kıbrıs Türk halkı kendi kaderini tayin etme hakkını dünyaya duyurdu.
KKTC’de her yıl 21-25 Aralık tarihleri arasında düzenlenen törenlerle, Kıbrıs Türk halkının varoluş mücadelesinde hayatını kaybeden şehitler rahmet ve minnetle anılıyor.
İlginizi Çekebilir