Kıbrıslı Türk Bilim İnsanı Topçu’dan gururlandıran başarı

Güney Kıbrıs’ta CRF91_cpx adı verilen yeni bir rekombinant İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü Tip 1 (HIV-1) türü (varyantı) keşfedildi. Bu yeni HIV-1 türü, Kıbrıslı Türk bilim insanı Çiçek Topçu öncülüğündeki projenin bir parçası olarak, University of Cyprus’taki Profesör Leondios Kostrikis’in yönettiği Biyoteknoloji ve Moleküler Viroloji laboratuvarında keşfedildi. University of Cyprus’taki  Biyoteknoloji ve Moleküler Viroloji laboratuvarı bilim insanları, Çiçek Topçu, Vassilis Georgiou ve Profesör Leontios Kostrikis, ve Los Alamos Ulusal HIV Laboratuvarı’ndan Dr. Brian Thomas Foley’den oluşan ekibin keşfettiği yeni HIV-1 türünün, dört HIV-1 alt tipinin (CRF02_AG, G, J ve U) birleşmesi sonucu oluştuğu bildirildi. Bu keşfin sonuçları, prestijli uluslararası tıp dergisi Virulence (Taylor & Francis, Birleşik Krallık) tarafından 18 Ağustos 2022 tarihinde yayınlandı.
(Makale için link; https://doi.org/10.1080/21505594.2022.2106021)

HIV-1

HIV-1, vücudun bağışıklık sistemine saldırıp, hayati tehlikesi olan Edinilmiş Bağışıklık Yetmezliği Sendromu’na (AIDS) yol açan bir retrovirüstür. HIV-1/AIDS salgını 1981 yılında küresel bir pandemi haline gelmiş olup, 40 yılı aşkın süredir devam etmektedir ve günümüzde de küresel bir sağlık tehdidi olmaya devam ediyor. Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre, salgının başlangıcından bu yana yaklaşık 79,3 milyon kişi HIV-1 ile enfekte olmuş ve yaklaşık 36,3 milyon kişi AIDS’e bağlı hastalıklardan hayatını kaybetmiştir. Son 20 yılda, HIV-1’i hedeflemek için kombinasyon antiretroviral ilaç tedavisi (cART) geliştirildi ve HIV-1 ile enfekte olan kişilerde ölüm oranlarında kayda değer bir azalma sağlandı. Fakat, HIV-1’in genetik değişkenliği, HIV-1 enfeksiyonunun etkili tedavisi ve virüsün bulaşmasına karşı koruyucu bir aşı geliştirilmesi için en ciddi zorluğu teşkil etmektedir.

YENİ REKOMBİNANT HIV-1 TÜRÜ, CRF91_CPX

Güney Kıbrıs’ta HIV-1 üzerinde yürütülen moleküler araştırmalar, dört HIV-1 alt tipinden (CRF02_AG, G, J ve U) oluşan yeni bir rekombinant HIV-1 türünün keşfedilmesine yol açtı. Bu yeni rekombinant HIV-1 türü, Los Alamos Ulusal Laboratuvarı’nın HIV Veritabanları (Los Alamos, New Mexico, ABD) tarafından HIV-1’in yeni bir ‘dolaşımdaki rekombinant formu’ (Circulating Recombinant Form, CRF) olarak sınıflandırıldı ve “CRF91_cpx” olarak belirlendi.

Yeni rekombinant HIV-1 türü, CRF91_cpx, Güney Kıbrıs’ta ikamet eden HIV-1 ile enfekte 14 kişi arasında keşfedildi. Şu anda epidemiyolojik analizler, CRF91_cpx’in öncelikle erkeklerle seks yapan erkekler (Men who have Sex with Men, MSM) arasında dolaştığını göstermektedir. CRF91_cpx keşfedildikten sonra, yeni HIV-1 ile enfekte olmuş bireyler arasında yapılan filogenetik analizler, bu yeni rekombinant HIV-1 türü ile enfekte olmuş iki ek MSM bireyi ortaya çıkardı. Henüz klinik bulguları belrisiz olsa da, veriler bu yeni rekombinant HIV-1 türü olan CRF91_cpx’in ilerleyen zamanlarda Kıbrıs’ta bulaşa devam edeceğini göstermektedir.