Küresel enerji sistemi son 70 yılın en büyük şokunu yaşıyor

Uluslararası Enerji Ajansının (IEA) raporuna göre, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını küresel enerji sistemine son 70 yılın en büyük şokunu yaşattı.

IEA’nın Küresel Enerji Görünümü Raporu’nda, Kovid-19 salgınının bu yıl kömür, petrol, doğal gaz, yenilenebilir enerji ve elektrik gibi kaynaklarla karbon emisyonlarına etkisi ele alındı.

Rapora göre, bu yıl enerji talebi, 2008 küresel finansal krizi sonrasında yaşanan düşüşten 7 kat daha sert bir düşüşle yüzde 6 gerileyecek. Bu düşüş, dünyanın en büyük üçüncü enerji tüketicisi Hindistan’ın enerji talebinin tamamıyla yok olması anlamına geliyor.

Enerji talebindeki düşüş, en fazla gelişmiş ekonomileri etkileyecek. ABD’de yüzde 9 ve Avrupa Birliği’nde yüzde 11’lik talep düşüşü görülecek. Krizin enerji talebine etkisi, salgının yayılmasını önlemeye yönelik tedbirlerin süresine ve sertliğine bağlı olacak. Küresel olarak sokağa çıkma kısıtlamasının yıl boyunca nisan ayının başındaki seviyede devam etmesi halinde her ay yüzde 1,5 düşüş olacak.

Elektrik talebi ise bu yıl 1930’lardaki “Büyük Buhran”dan sonra yaşanan en büyük düşüşle yüzde 5 gerileyecek.

DÜŞÜK KARBONLU KAYNAKLARIN KULLANIMI ARTACAK

Öte yandan, rüzgar, güneş, hidroelektrik ve nükleer gibi düşük karbonlu kaynakların kullanımı, bu yıl da artmaya devam ederek küresel enerji üretiminin yüzde 40’ını karşılayacak. Bu payla, düşük karbonlu kaynaklar kömürden elektrik üretimini geçmiş olacak. Rüzgar ve güneşten elektrik üretimi, 2019 ve 2020’nin başlarında tamamlanan yeni projelerin etkisiyle yılın geri kalanında da yükselmeye devam edecek.

Yenilenebilir enerji kaynakları, bu yıl büyüme gösterecek tek kaynak olsa da bu büyüme diğer yıllara kıyasla daha düşük seviyede kalacak. Yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretimi, bu yıl yüzde 5 artış gösterecek. Nükleer enerjiden elektrik üretiminde ise 2019’da yaşanan rekordan sonra yüzde 3’lük düşüş olacak.

Söz konusu kaynaklardan üretim, kömür ve doğal gazdan elektrik talebini de etkileyecek. Küresel elektrik üretiminde kömür ve gazın toplam payı yüzde 3 azalışla 2001’den bu yana görülmemiş bir seviyeye gerileyecek. Küresel kömür talebi, bu yıl yüzde 8 gerileyerek, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yanaki en büyük düşüşü gösterecek. Kömürden elektrik üretimi, 2018’deki zirvenin ardından bu yıl yüzde 10’dan daha fazla azalacak. Doğal gaz talebi de aralıksız 10 yıllık büyümenin ardından bu yıl yüzde 5 azalacak.

Tüm bu gelişmelerin etkisiyle, küresel enerji kaynaklı karbon emisyonları bu yıl yüzde 8 gerileyerek 2010’dan bu yanaki en düşük seviyesine ulaşacak. Bu, şimdiye kadar yaşanan en büyük düşüş olarak kayıtlara geçecek.