Letonya, 2. Dünya Savaşı’nda mülklerini kaybeden Yahudilere tazminat ödeyecek

Letonya Parlamentosu, 2. Dünya Savaşı sırasında mülklerini kaybeden Yahudilere tazminat ödenmesini öngören "İade Yasa"sını onayladı.

Letonya Yahudi toplumuna iyi niyet tazminatı hakkındaki İade Kanunu, 100 sandalyeli parlamentoda 64 oyla alarak kabul edildi.

Yasa, Yahudi toplumunun yeniden canlandırılması, soykırım mağdurlarına destek olunması, eğitim kurumlarının kalkındırılması, bina restorasyonları ve kültürel etkinlikler için 45 milyon dolara kadar fon sağlama yetkisi veriyor.

Letonya Yahudi Topluluğu İade Fonu Başkanı Dmitry Krupnikov, Yahudi toplumu için artık 2. Dünya Savaşı ve onun mirasını kapatma zamanı olduğuna işaret ederek, "Bunları geride bırakmak daha iyi olur. Şu anda burada çözmemiz gereken başka şeyler var." dedi.

Krupnikov, kamulaştırılmanın üzerinden 25 yıl geçtiği için mülklerin iadesini istemeyeceklerini, bunun imkansız olduğunu ve bu mülkleri uzun süredir kullananlardan almanın da doğru olmayacağını ifade etti.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ise Letonya'nın yasanın geçirilmesi konusunda gösterdiği çabaları överken, yasanın soykırım dönemindeki gayrimenkul hırsızlığı meselesini çözmek adına doğru bir adım olduğunu kaydetti.

Letonya Yahudi Toplulukları Konseyi Başkanı Arkady Sukharenko da iade yasasını tarihi bir adım olarak nitelendirdi.

Sukharenko, Yahudilere yönelik soykırımın üzerinden 77 yıl geçmesine rağmen yasanın nihayete erdirilmesinin adalet için hiçbir zaman geç olmadığının göstergesi olduğunu belirtti.

Haziran 1940'da Sovyetler Birliği (SSCB) tarafından işgal edilen Letonya, 1941'de Nazi Almanyası'nın hakimiyetine geçerken, 1944'te tekrar egemenliği altına girdiği Rus idaresinden 1991'de SSCB dağılana kadar çıkamadı.

2. Dünya Savaşı'ndan önce Letonya'da yaklaşık 95 bin Yahudi'nin yaşadığı ancak savaşın sonuna kadar Yahudi toplumunun yüzde 90'ının yok olduğu belirtiliyor.

Letonya ve Yahudi toplumu temsilcileri iade yasası müzakerelerine 2005'te başlamıştı. ABD ve İsrail sürecin takipçileri olmuştu.

1940'ta SSCB'nin işgaliyle kamulaştırılan Yahudilere ait mülkler daha sonra Almanlara ve tekrar Ruslara onlardan da Letonya devletine intikal etmişti.

Letonya'nın 1991'deki bağımsızlığının ardından kamulaştırılan mülklerin iadesine dair kanun çıkarılırken, söz konusu mülklerin iadesini talep eden varislerin bulunmayışı nedeniyle sorun çözüme kavuşturulamamıştı.

Avrupa'daki çoğu ülke soykırım mağduriyetlerinin giderilmesi için tazminat dahil çeşitli adımlar atarken, dönemin en kalabalık Yahudi nüfusuna ev sahipliği yapmış ülkesi Polonya ise geçen yıl çıkardığı yasa ile soykırım mağduru ve varislerinin mülk iade taleplerine sınırlama getirmişti.