Mevduatlarda artış

Merkez Bankası’nın açıkladığı üçüncü dönem raporuna göre üçüncü çeyrekte mevduatlarda az da olsa bir artış yaşandı.    Sektörün en önemli fon kaynağı olan mevduat, 2019 yılı üçüncü çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 2,21 oranında artmıştır. Mevduat bir yıllık dönemde yüzde  7,32 oranında artış göstermiş ve 2019 yılı Eylül ayı sonunda 30.224,8 milyon TL olmuştur.   

2019 yılı Eylül ayı sonu itibarıyla, geçmiş dönemlerde olduğu gibi, en büyük payın 21.283,6 milyon TL ile tasarruf mevduatına ait olduğu görülmektedir. Bunu sırasıyla 5.626,8 milyon TL ile ticari mevduat, 2.860,6 milyon TL ile resmi mevduat izlemektedir. Eylül 2018 – Eylül 2019 döneminde; tasarruf mevduatında yüzde 5,92, ticari mevduatta binde 1,12 ve resmi mevduatta yüzde 43,74 artış gerçekleşmiştir.    Toplam mevduatta 2018 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 16,71 artış, son çeyreğinde ise yüzde 6,11 düşüş gerçekleşmiştir. Toplam mevduat 2019 yılının ilk çeyreği itibarıyla bir önceki çeyreğe göre yüzde 7,59, ikinci çeyreği itibarıyla yüzde 3,95, üçüncü çeyreği itibarıyla ise yüzde 2,21 artış göstermiştir.   

2019 yılının üçüncü çeyreğinde mevduatın 12.171,2 milyon TL’sinin TP cinsinden, 18.053,6 milyon TL’sinin ise YP cinsinden oluştuğu gözlemlenmektedir. Söz konusu dönemde, bir önceki çeyrek döneme göre TP cinsinden mevduatta yüzde 7,35 artış, YP cinsinden mevduatta ise binde 9,9 azalış gerçekleşmiştir.    2019 yılı Eylül ayı sonunda bir önceki çeyrek döneme göre kamu eliyle yönetilen bankaların TP mevduatında yüzde 7,79 artış, YP mevduatında yüzde 4,44 düşüş, özel sermayeli bankaların TP mevduatında yüzde 7,4 artış, YP mevduatında ise binde 7,8 oranında düşüş gerçekleşmiştir. Aynı dönemde şube bankalarının TP mevduatında yüzde 6,77, YP mevduatında ise yüzde 1,3 artış görülmüştür.

Sektörel bazda Sektör mevduatındaki vade yoğunluğu, önceki dönemlerde olduğu gibi, yüzde 51,83’lük oranla bir ay vadeli mevduat toplamındadır. Bir ay vadeli mevduatı, yüzde 19,42’lik payla üç ay vadeli, yüzde 14,67’lik payla vadesiz, yüzde 9,89’luk payla bir yıl vadeli ve yüzde 4,19’luk payla 6 ay vadeli mevduat izlemektedir.    Bankacılık sektöründe mevduatın büyüklüğüne göre dağılımına bakıldığı zaman 2019 yılı Eylül ayı sonu itibarıyla bir önceki çeyrek döneme göre 10-50 Bin TL arası mevduat 2.482 milyon TL’den 2.498,9 milyon TL’ye, 50-100 Bin TL arası mevduat 3.555,2 milyon TL’den 3.782,5 milyon TL’ye, 100 Bin TL üzeri mevduat 22.695,7 milyon TL’den 23.230,6 milyon TL’ye yükselirken, 0-5 Bin TL arası mevduat 444,2 milyon TL’den 325,8 milyon TL’ye, 5-10 bin TL arası mevduat ise 395 milyon TL’den 387 milyon TL’ye gerilemiştir.    2019 yılının üçüncü çeyreğinde, 100 Bin TL üzeri mevduatın toplam mevduat içindeki payı yüzde 76,86,  50-100 Bin TL arası mevduatın toplam mevduat içindeki payı ise yüzde 12,51 olarak gerçekleşmiştir. Toplam mevduat ile brüt krediler arasında Haziran 2019 sonunda 9.224,8 milyon TL olan fark, 2019 yılı Eylül ayı sonunda 799,7 milyon TL artmış ve 10.024,5 milyon TL’ye yükselmiştir.

Bankacılık sektörünün derinliği ile aracılık fonksiyonunun göstergelerinden biri olan kredilerin toplam mevduata oranı, 2019 yılının Haziran ayı sonunda yüzde 68,81 oranında gerçekleşmiş,  2019 yılının Eylül ayı sonunda ise yüzde 66,83 seviyesine gerilemiştir. Kredilerin toplam mevduata oranı bir yıllık dönemde 3,31 puan azalmıştır.     2019 yılının Eylül ayı sonunda mevduatın kredilere dönüşüm oranı banka grupları bazında incelendiği zaman, özel sermayeli bankalar yüzde 69,42 ile ilk sırada yer almaktadır. Özel sermayeli bankaları yüzde 64,77 oranla şube bankaları takip etmektedir. Kamu eliyle yönetilen bankalar ise yüzde 64,23 dönüşüm oranına sahiptir. Eylül 2018 - Eylül 2019 döneminde 1 ay vadeli ve 6 ay vadeli mevduatın paylarında sırasıyla 3,48 ve 0,05 puan artış, vadesiz, 3 ay vadeli ve 1 yıl vadeli mevduatın paylarında sırasıyla 0,25, 1,91 ve 1,37 puan düşüş olmuştur.