Suriye konulu 7. Astana toplantısı başladı

Kazakistan’ın başkenti Astana’da 7’ncisi düzenlenen Suriye konulu toplantı, Türkiye, Rusya ve İran heyetlerinin ikili görüşmeleriyle başladı.

Taraflar, dün düzenledikleri ön görüşmelerde öncelikli olarak Esed rejiminin cezaevlerindeki tutuklu ve esirlerin serbest bırakılmasını ele aldı.

Türk ve Rus heyetleri, Ritz Carlton Oteli’nde öncelikli olarak rejimin süren ateşkes ihlalleriyle ilgili ikili görüşme gerçekleştiriyor.

Askeri muhalefet heyeti de konakladıkları Grand Esil Otel’de Birleşmiş Milletler (BM) ile yapacakları toplantı öncesinde istişare yapıyor.

Muhalif kaynaklardan alınan bilgiye göre, Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) komutanlarından Ahmed Bırri başkanlığındaki heyet, BM’ye ateşkes ihlalleri, rejimin ve İran destekli milislerin katliamları, rejimin cezaevlerindeki tutukluların durumu ile rejim, İran ve PKK/PYD’nin yaptığı demografik değişikliklerle ilgili dört belge sunacak.
TSİ 12.00’de Türkiye, Rusya ve İran’ın ilk üçlü toplantıda bir araya gelmesi bekleniyor.

AA muhabirinin, toplantıya katılan kaynaklardan aldığı bilgiye göre, İdlib gerginliği azaltma bölgesinde Türkiye, Rusya ve İran gözlem güçlerinin konuşlanma süreçlerine ilişkin ayrıntılar ile esirler ve tutukluların serbest bırakılması, toplantının başlıca gündem maddelerini oluşturuyor.

Astana’da ayrıca tarihi eserlerin bulunduğu yerlerdeki mayınların temizlenmesinin ele alınması bekleniyor.
Irak ve Çin gibi yeni gözlemci ülkelerin katılımının değerlendirileceği toplantıda, Şam’da rejimin kuşatmasındaki Doğu Guta başta olmak üzere, tüm abluka bölgelerine insani yardımların ulaştırılması “güven artırıcı önlemler” kapsamında masaya yatırılacak.

Rus heyetinin gündeme getireceği bir diğer konunun da Suriyeliler arasında “ulusal uzlaşma komitesi” kurulması olduğu belirtiliyor. Rus basını, muhalefetin sıcak bakmadığı bu toplantının “Suriye Halkının Kongresi” adı altında Soçi kentinde yapılacağını duyururken toplantıya ilişkin detaylar henüz bilinmiyor.

Astana’da, üç garantör ülke, askeri muhalefet ve Esed rejimi heyetleri hazır bulunurken, BM, ABD ile Ürdün temsilcileri gözlemci olarak yer alıyor.

Toplantıda, önceki turlarda olduğu gibi Türk heyetine Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sedat Önal başkanlık ediyor.

Rus heyetinin başında Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Suriye Özel Temsilcisi Alexander Lavrentiev, İran heyetinin başında Dışişleri Bakan Yardımcısı Hüseyin Cabiri Ensari bulunuyor.

Astana’da 3-4 Mayıs’ta düzenlenen 4’üncü toplantıda Türkiye, Rusya ve İran, rejim güçleri ve muhalifler arasında çatışmaların en yoğun olduğu alanlarda gerginliği azaltma bölgeleri oluşturulmasına karar vermişti.
Beşincisi 4-5 Temmuz’da gerçekleştirilen diğer toplantıda ise garantör ülkeler, Ortak Çalışma Grubu’nun bu bölgelerin sınırları üzerine çalışmasına devam etmesi kararı almıştı.

Toplantı sırasında ABD ve Rusya’nın, Suriye’nin güneyindeki Dera ve Kuneytra illerini kapsayan gerginliği azaltma bölgesinde, ABD’nin de söz sahibi olacağı bir güvenli bölge kurmak için ayrı bir anlaşma yaptığı ortaya çıkmıştı. Yürürlüğe 9 Temmuz’da giren ateşkesi denetlemek için Rus askeri polisi bölgeye konuşlanmıştı.
Rusya Savunma Bakanlığı, 22 Temmuz’da da Şam’ın doğusunda rejimin kuşatmada tuttuğu Doğu Guta bölgesinde ateşkes için anlaşıldığını ilan etmişti.

Humus’un kuzeyini kapsayan gerginliği azaltma bölgesinde 4 Ekim’de rejim ve muhalifler arasında ateşkese varıldığı duyurulmuştu. Anlaşma sırasına muhalifler, arabuluculuk yapan Rus heyetine rejimin cezaevlerindeki 12 bin 147 mahkumun isimlerinin yer aldığı listeyi de teslim etmişti.

Bu nedenle muhaliflerin 7. Astana toplantısından en önemli beklentisinin Rusya’nın rejimi bu konuda ikna etmiş olmasını olduğu biliniyor. Ancak rejimin uzlaşıya yanaşmadığı, bu nedenle toplantıdan bu konuda sonuç çıkma olasılığının düşük olduğu ifade ediliyor.