Taşınmaz Mal Komisyonu Sıkıntılı Günler Geçiriyor

GÜNDEM

K

KTC ve Türkiye’nin son yıllardaki uluslararası düzeyde kazandığı en büyük olarak ifade edilen Taşınmaz Mal Komisyonu yok olma noktası ile karşı karşıya kaldı.

Türkiye’nin 2013 yılından beridir mali kaynağı kesmesi ve KKTC devletinin de Taşınmaz Mal Komisyonu için kaynağı bulamaması Taşınmaz mal Komisyonu’nun işlevini yerine getirememesine neden oluyor.

Taşınmaz Mal Komisyonu’na geçtiğimiz yıllara göre başvuran Rumların sayısında büyük düşük var. 2013 yılında Rumların Taşınmaz Mal Komisyonu’na bin 337 başvurusu olurken 2014 yılında bu rakam 375’lere kadar geriledi. 2015’te ise bu rakam dibe vurdu. 2015’te sadece 182 Kıbrıslı Rum TMK’ya başvurdu.

2016 yılının ilk 4 ayında ise sadece 23 Kıbrıslı Rum Taşınmaz Mal Komisyonu’na başvuru yaptı.
Taşınmaz Mal Komisyonu’nun karar verme oranı son yıllarda olduğu gibi bu yılda düşüyor. 2013’te 189 başvuru, 2014’te 159 başvuru sonuçlanırken 2015’te bu rakam 119’a kadar geriledi.

2016 yılının ilk dört ayında ise 47 sonuçlanan davanın 35’i tazminat, 11’i Kıbrıslı Rum’un başvurusunu geri çekmesi biri de ret ile sonuçlandı.

 

AİHM’e gidildi

Kıbrıslı Rumların mülkiyet davaları ile sürekli AİHM’i meşgul etmesi nedeniyle AİHM tarafından orta yol bulunmak suretiyle kurulan Taşınmaz Mal Komisyonu işlevini yitirmesi nedeniyle zor günler yaşıyor.

Kıbrıslı Rum müvekkilinin Taşınmaz Mal Komisyonu’nda alınan kararlara rağmen ödenmesini sağlamak için geçtiğimiz yıl kabine üyelerinin araçlarına haciz çıkartan avukat Murat Hakkı, Yüksek Mahkeme tarafından icra yolunun tıkanması nedeniyle geçtiğimiz ay itibarıyla konuyu Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne götürdü.

12 Nisan 2016 tarihinde AİHM nezdinde başvuru dosyalandığını ifade eden avukat Murat Hakkı, başvuruda komisyon kararlarının icra edilememesinin mülkiyet ve adil yargılama hakkının ihlali olduğunu iddia ettiklerini söyledi.

Hakkı, Aralık 2015’te yaptığı beyana müteakip AİHM başvurusu ile ilgili olarak TC Lefkoşa Büyükelçisi Derya Kanbay’ı da şahsen bilgilendirdiğini ifade etti.

 

Kritik aylar

Avukat Murat Hakkı, Yüksek Mahkeme tarafından icra yolunun tıkanması nedeniyle geçtiğimiz ay itibarıyla konuyu Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne götürmesinin ardından önümüzdeki birkaç ay içinde AİHM’in başvurunun kabul edilebilirliği ile ilgili karar vereceğini belirtti.

Ciddi sonuçlar yaratabilir

Davanın kabul edilmesi durumunda Rumların kuzeydeki mülkiyet iddialarında AİHM tarafından iç hukuk yolu olarak kabul edilen Taşınmaz Mal Komisyonu’nun varlığının sorgulanması sonucu yaratabilecek.

Kıbrıslı Rum’un avukatı Murat Hakkı, bu adımın milli siyasete aykırı olma, gerek Türkiye gerek Kuzey Kıbrıs için yıkıcı sonuçlar doğurma ihtimali olduğunu belirtti. Başvurunun AİHM nezdinde görüşülmesinin Taşınmaz Mal Komisyonu’nun etkin ve fiili çareler önermekte yetersiz kalıp kalmadığı sorgulanmaya başlanmasına neden olacağını söyledi.

 

Ertelemeler devam ediyor
Taşınmaz Mal Komisyonu 2015 yılında yaptığı toplantılarda 312 dava dosyasından 255’ini süresiz ertelemişti. Komisyonun dava dosyalarını süresiz ertelemesinin nedeninin maddi sıkıntılardan dolayı olduğu ifade ediliyor. 2016 yılının ilk dört ayına da bakıldığında süresiz erteleme kararlarının yine devam ettiği görülüyor. 2016’nın Ocak ayında görüşülen 29 davada 27’sinin ertelendiği, Şubat’ta 32 davadan 20’si, Mart’ta 59 davadan 33’ü, Nisan’da 36 davadan 26’sı süresiz ertelendi.

Son 5 yılın en düşüğü
Rumların Taşınmaz Mal Komisyonu’na başvurularda sayı ise son 5 yılın en düşük sayısını yaşıyor. 2010 yılında başvuru sayısı 397, 2011 yılında toplam başvuru 1926, 2012 yılında 1601 ve 2013 yılında 1337, 2014 yılında 375 iken bu rakam 2015 yılında 182’ye kadar geriledi.

 

222 milyon Sterlin ödeme
Taşınmaz mal Komisyonu 2006 yılından bu yana Kıbrıslı Rumlara tam olarak 222 milyon 184 bin 689 Sterlin ödeme yaptı. Kıbrıs Rumlara yapılan 222 milyon Sterlinlik ödeme 26 milyon 266 bin 862 metre karelik alan için yapıldı.

 

2015’te 4 buçuk milyon metre kare karara bağlandı
2015 yılında karara bağlanan dava dosyalarında toplam 4 milyon 469 bin 26 metre karelik alan karara bağlandı. Bu davaların 3 milyon 469 bin metre karesine tazminat verilirken, geri çekilen alan miktarı 288 bin 446 metre kare oldu. Rum vatandaşların hak ispat edemediği alan ise bu yıl 726 bin 69 metre kare olarak kayıtlara geçti.

10 yılda sonuçlanan 934 davadan 763’ü tazminat
2006’dan bu yana karara bağlanan 934 davadan 763’ü tazminat, 1’i çözümden sonra iade, 154’ü geri çekilen, 2’si takas, 5’i tazminat ve iade, 2’si iade ve 3’ü de ret kararı ile sonuçlandı. Buna göre 6 bin 284 davadan sadece 934’ü sonuçlandı.

 

TMK’ya başvurular çakıldı
2013 yılında Rumların Taşınmaz Mal Komisyonu’na başvurusundaki artış 2014, 2015 ve 2016 yıllarında yerini düşüşe bıraktı. 2013 yılında açılan dava sayısı 1337 iken, 2014’te bu rakam 375’e 2015 yılında ise 182’ye karar geriledi. 2016 yılında ise TMK adeta çakıldı. İlk dört ayda sadece 23 başvuru yapıldı. Başvuruların düşüşündeki sebebin ise hem mali hem de güven kaybı olduğu ifade ediliyor.

 

Kaynak yoksa ödeme de yok

Taşınmaz Mal Komisyonu’nda özellikle 2013 yılı sonrasında başlayan kötü dönemin sancıları halen daha çekiliyor. Türkiye’nin mali kaynağı durdurması ve KKTC devletinin de Taşınmaz Mal Komisyonu’na ek bir kaynak ayıramaması nedeniyle 2006’da büyük umutlarla başlanan süreç de yok olma tehlikesi ile baş başa kaldı.

Rumlar da başvurmuyor

Kıbrıslı Rumlar da 2006’da başlayan ve o dönemde ciddi yığılma yaşanan başvurular yerini artık tek tük Kıbrıslı Rum’un başvuruna bıraktı. Kıbrıslı Rumlar da artık tazminatlarını alamamaktan veya başvuruların görüşülmesinin sürekli bir şekilde ertelenmesi nedeniyle başvurularını ya geri çekiyor ya da artık eskisi gibi başvuru yapmıyor.

Süreç baltalandı

Yaşanan bu gelişmelerden dolayı Kıbrıs Türk toplumu ve Türkiye’nin son 20 yılda uluslararası hukuk düzeyinde kazandığı en büyük kazanım olarak gösterilen Taşınmaz Mal Komisyonu süreci baltalanmış oldu. Uzmanlar, bu sürecin bilerek veya bilmeyerek baltalanmasının çözüm sonrası süreç için Kıbrıs toplumunun başını ağrıtacağı görüşünde.