Tüp bebek tedavisinde şansı artırıyor: Mikro akışkan çip

İstanbul Sağlık Endüstrisi Kümelenmesi İ-SEK ve Tıbbi Cihaz Üretici ve Tedarikçileri Derneği MASSİAD destekleri ile Expomed Eurasia Fuarı'nda kurulan İnovasyon Alanı'n bu yılki konuşmacısı Stanford Üniversitesi’nden Prof. Dr. Utkan Demirci oldu.

Organizasyonda ‘Kısırlıkta Yepyeni Teknolojiler Artık Kapımızda' konulu bir panele imza atan Prof. Dr. Demirci, sozcu.com.tr‘nin sorularını yanıtladı.

Prof. Dr. Utkan Demirci

KISIRLIK ORANI GİTTİKÇE ARTIYOR

Dünya genelinde kısırlık oranları geçtiğimiz on yıl boyunca artış gösteriyor. Genetik, epigenetik ve bağışıklık sistemlerini etkileyen problemler, çevre kirliliği, dış faktörlerin olumsuz etkileri, genetiğiyle oynanmış gıdaların, şişmanlık, kötü alışkanlıklar, sigara ve alkol kullanımı, aşırı stres gibi etmenler kısırlığı arttırabiliyor. Kariyer yapan çiftlerin geciktirilmiş evlenme yaşının da yumurta ya da spermi olumsuz etkiliyor, cunta zamanla yaşlanıyoruz. Tedavi gerektirmeksizin normal yollardan doğum yaşayan çift sayısı gitgide azalıyor.

MİKRO AKIŞKANLI ÇİP YÖNTEMİ NEDİR?

Mikro akışkanlı çip yöntemini doğadan esinlenen bir yöntem. Mikro akışkan teknolojisinin özellikle tüp bebekte sperm ayıklamada kullanma düşüncesiyle yola çıktı. Erkek kısırlığı, infertilitede yüzde 30-50 arasında payı bulunuyor. Bugün sperm ayıklamada yıllar öncesinin santrifüj teknolojisinin kullanılıyor. Ama santrifüj spermi seçerken adeta spermin basını döndürüyor ve spermin genetiğine ve yapısına ciddi ve kalıcı hasarlar yapıyor. Biz bu yöntemi, “Daha iyi sperm ne demek, daha iyi spermi nasıl buluruz?” sorusuna cevap ararken bulduk. Çok basit ve doğadan esinlenen bir yöntem geliştirdik. Milyonlarca yıldır memeliler normal yollardan üreme yaparken sperm kanallarda nasıl seçiliyor ana rahminde diye inceledik. Burada öğrendiğimize biyolojik bilgiyi fizik ve mühendislikle 7 seneyi asan bir çalışma sonunda birleştirdik ve sonuçta bu teknoloji açığa çıktı. Ana rahminde nasıl sperm yüzerek yumurtaya doğru gidiyorsa, kendi fıtratında ve programında varsa biz doğadaki kanalları alıp bir teknolojiye transfer etmiş oluyoruz. Bu transfer, bize daha iyi spermi bir teknolojinin içinde seçebilme imkanı sunuyor.

Mikroçip yöntemi ile sağlıklı spermlerin diğerlerinden ayırt edilmesi sağlanır. Bu teknoloji mikro kanalcıklardan meydana gelir. Bu kanallar iyi kalitedeki spermlerin seçimine anne karnında olduğu gibi yardım eder. Bu yöntem ile sağlıklı olmayan, DNA'sı ufak da olsa hasar görmüş spermler yolunu kaybeder. Kaliteli ve hasarsız olan sağlıklı spermler mikro kanallardan geçer ve kanalın sonunda toplanır. Yarışı kazanan bu spermlerdir. Dolayısı ile sağlıklı spermler kullanılarak oluşturulan embriyolarla daha sağlıklı olmaları klinik başarının bir oluşması sağlanır. Mikroçip teknolojisi, tüp bebek tedavisi haricinde farklı branşlarda ve alanlarda da kullanılan bir yöntemdir. Mikroenjeksiyon yöntemi ile sperm sayısı yetersiz olan hastaların da bebek sahibi olabilmesi mümkündür.

Ancak bütün çabalara ve imkanlara rağmen gebelik sağlanamamış, farklı üreme yöntemleri denenmiş ancak gene de gebe kalamamış çiftler için her geçen gün yeni bir teknik, yöntem geliştirilmeye çalışılıyor. Tüp bebek tedavisinde mikro akışkan çip teknolojisi adeta bir devrim yaratıyor. Tüp bebekte mikroçip uygulamasının en büyük avantajı erkek kısırlığı söz konusu ise, erkek adayının sperm sayısının az olması durumunda, çiftlerdeki başarıya giden yolu kolaylaştırmasıdır.
Bu teknoloji son 4 senedir Avrupa'da CE onayıyla insanlara sunuluyordu. Şimdi Amerika'da FDA'den de geçmiş olması bu teknolojinin tüp bebekte yarattığı devrimin önemli adımlarından birini teşkil ediyor ve taçlandırıyor. Belki de bu onura dünya çapında sahip olan sayılı laboratuvardan biriyiz.

BU YÖNTEMLE 10 BİN BEBEK DOĞDU

Uzun vadede Türkiye'ye, dünyaya ve insanlığa faydalı daha yeni teknolojiler, imkanlar sunmak istiyoruz. Tanıdığımız ve tanımadığımız insanlara, onların sevdiklerine, eşlerine, dostlarına faydalı katkılarda bulunmak bir bilim adamının en büyük sevinci. İcat ettiğim teknolojiler son 5 senede Türkiye'de takım arkadaşlarımla beraber yeni is imkânları sağladı. İleri ve yüksek katma değerli biyoteknolojilerin Türkiye'de üretilip dünyaya buradan ihraç edilebileceğini gösterdi. Olayın teknolojik yanı sıra bir de sanayi gelişim boyutu var. İlk basta milli duygularla denemeye kalktığımız bu yol basından beri zaten zorluklarla dolu olduğu belli olan bir yoldu. Bina aleyh, bu sebeple de bizim bu teknoloji Silikon Vadisinin göbeği yerine Türkiye'de ürünleştirmeyi seçmiş olmamız bir inkılap teşkil ediyor düşünüşümüzde ve görüşlerimizde. Sağlık ve halkımıza hizmet yönü ise oldukça net ve bu teknolojiyle doğmuş 10 bin gibi yüksek rakamda bir bebek sayısının yaptığımız isin ne kadar büyük bir fayda sağladığını ifade ediyor. Bu boyutuyla bu teknoloji öncelikle uzun yıllar ayrı kaldığım benim güzel vatanıma ve sonra tüm insanlığa bir hediyem. Dilerim hayırlara vesile olmaya devam eder. Bu boyutuyla beyin göçünün de akıllı yaklaşımlarla nasıl yerli beyin gücüne dönüştürülebileceğinin de somut bir örneğini sergilemiş oluyoruz. Çağımızda nerede olduğun değil ne isler yaptığın önem taşıyor ve lafla peynir gemisi her çağda yürümüyor. Yapılan güzel isler kalıcı oluyor, söz uçup gidiyor. Bu başarılar bizim kendi bireysel çabalarımızla geldi. Daha sistematik milli ve stratejik projeler halinde bu bir trend haline getirilebilir ve yaygınlaştırılabilir. Biz bunun olabilirliğini güzel bir örnekle ortaya koyduk. İnşallah başka örnekler takip eder. Bu cenahtaki tecrübelerimizi paylaşmaya her zaman hazırız.

Teknolojilerimizin ABD'deki isimleri 
ZyMot ICSI Sperm Separation Device,
ZyMot Multi Sperm Separation Device (850μl, 3ml)

Türkiye’deki isimleri
Fertile -> ZyMot ICSI Sperm Separation Device,
Fertile Plus ->ZyMot Multi Sperm Separation Device (850μl)
Fertile Ultimate ->ZyMot Multi Sperm Separation Device (3ml)

“KANSER KONUSUNDA ÇALIŞIYORUZ”

Son zamanlarda özellikle Stanford Üniversitesi'nde kanser konusunda çalışmalarımız var. Bu alandaki çalışmalarımız da uzun vadede bir derde merhem olacak sonuçlar vermeye baslarsa bizim için çok büyük gurur kaynağı olacaktır. Bu teknolojileri bu sefer silikon vadisinde şirketleştirmek ve dünyanın hizmetine sunmak yoluna gittik. Umarım kısa ve uzun vadede bunun da pozitif sonuçlarını alacağız.