İyi ve kötü kolesterol nedir?

Erkek ve kadında birinci sırada gelen ölüm nedeni olarak gösterilen kalp damar hastalıklarına sebebiyet veren etkenlerden biri olan kolesterol hakkında bilmek istediğiniz tüm detaylar haberimizde…

KOLESTEROL NEDÄ°R?

Kolesterol vücudunuzdaki tüm hücrelerde bulunan mumsu, yağ benzeri bir maddedir. Ağırlıklı olarak karaciğerde üretilen, ancak kırmızı et, yüksek yağlı peynir, tereyağı ve yumurta gibi gıdalarda bulunan Kolesterol, sağlığın korunması için çok önemlidir. Vücuttaki hormonları, D vitamini ve yiyecekleri sindirmeye yardımcı olacak bazı kolestorollere ihtiyacı vardır. Kandaki kolesterol seviyenin çok yüksek olması durumunda atardamarlarınıza zarar verebilir ve kalp hastalığı riskinizi artırabilir.

Kolesterol, kanda lipoproteinler ile taşınır. Lipoproteinlerin ana tipleri yüksek dansiteli lipoprotein (HDL) ve düşük dansiteli lipoproteinlerdir (LDL). HDL kolesterol, ‘iyi’ kolesterol olarak, LDL kolesterol ise ‘kötü’ kolesterol olarak bilinir.

İYİ / KÖTÜ KOLESTEROL NEDİR?

– HDL (iyi kolesterol): HDL dokulardaki kolesterolü toplayarak dışarı atılmasını sağladığı için iyi kolesterol olarak bilinir. Yalnızca vücutta bulunur, besinlerde bulunmaz.

– LDL (kötü kolesterol): Kolesterolü dokulara taşıyarak arter ve diğer kan damarlarının duvarlarında birikmesine neden olduğu için LDL, kötü kolesterol olarak da bilinir. Kanda toplam kolesterol ve LDL kolesterolünün yüksek olması, HDL kolesterolünün düşük olması, kişi için risk faktörüdür. Bu riske sahip hastalarda kalp krizi, felç, damar tıkanması, böbrek yetmezliği gibi hastalıkların oluşum riski daha fazladır.

Kanda aşırı miktarda bulunan kolesterol yavaş yavaş damar duvarında birikir. Bu birikim sonucu o damarda daralma, tıkanma ortaya çıkar. Kolesterol hangi damarda birikmişse o damarla ilişkili sorunlar ve hastalıklar ortaya çıkmaktadır.

YÃœKSEK KOLESTEROLÃœN SEBEBÄ° NEDÄ°R?

Yüksek kolesterolün en yaygın nedeni sağlıksız bir yaşam tarzıdır. Şunları içerebilir:

– Sağlıksız beslenme alışkanlıkları: örneğin çok fazla yağ tüketmek gibi. Bir tür, doymuş yağ, bazı etlerde, süt ürünlerinde, çikolatada, fırınlanmış ürünlerle ve derin kızarmış ve işlenmiş gıdalarda bulunur. Başka bir tür trans yağ, bazı kızartılmış ve işlenmiş gıdalarda bulunur. Bu yağları yemek LDL (kötü) kolesterolü yükseltebilir.

– Çok fazla oturma ve egzersiz ile fiziksel aktivite eksikliği: Bu HDL (iyi) kolesterolü düşürür.

– Sigara: özellikle kadınlarda HDL kolesterolü düşürür. Ayrıca LDL kolesterolü yükseltir.

-Cinsiyet: Menopoz öncesi kadınlarda kolesterol düzeyi erkeklere göre daha düşüktür. Menopoz ile birlikte LDL kolesterol düzeyi genellikle yükselmeye başlar.

– Yüksek tansiyon ( hipertansiyon )

– Böbrek, karaciğer, tiroid hastalıkları

Ayrıca genetik unsurlar da yüksek kolesterole neden olabilir. Örneğin, ailesel hiperkolesterolemi (FH) kalıtsal bir yüksek kolesterol formudur. Diğer tıbbi durumlar ve bazı ilaçlar da yüksek kolesterole neden olabilen etkenlerdir.

 

YÜKSEK KOLESTEROLDE RİSK FAKTÖRLERİ

– Yaş. Kolesterol seviyeleriniz yaşlandıkça yükselmeye eğilimlidir. Daha az yaygın olmasına rağmen, çocuklar ve gençler de dahil olmak üzere genç insanlar da yüksek kolesterole sahip olabilirler.

– Kalıtım. Yüksek kan kolesterolü ailelerde genetik olabilir. Özellikle anne – baba veya kardeşlerinde erken yaşta kalp hastalığı olanlar.

– Ağırlık. Aşırı kilolu olmak ya da obezite kolesterol seviyesini arttırır.

KOLESTEROL BELÄ°RTÄ°LERÄ°

– Baş ağrısı

– Halsizlik

– Aşırı yorgunluk hissi

– Ayaklarda ve bacaklarda yanma

– Soluk cilt, cildin solgun görünmesi

– Yaraların geç iyileşmesi

– Baş dönmesi

– Ayak tırnaklarında kalınlaşma

– Ayak parmaklarında morarma

– El ayaklarda üşüme veya uyuşma

– Ağrı ve kramplar yaşama

– Nefes darlığı

– Göz kapakları çevresinde sarı cilt lekeleri

– Deri altında ve göz çevresinde yağ birikmesi

– Göğüs bölgesinde oluşan ağrılar

– Bacaklarda meydana gelen ağrılar

– Cilt ve göz çevresinde meydana gelen sarımtırak lekeler

YÃœKSEK KOLESTEROL TEDAVÄ°SÄ°

Yüksek kolesterol kalp hastalıkları ve felç riskini artırır. Yüksek kolesterol tedavisinde genellikle yaşam tarzı değişiklikleri, diyet ve ilaç kullanımı birlikte yürütülür. Yaşam tarzı değişiklikleri ve diyete rağmen kan yağlarında hedeflenen değerlere ulaşılamadığında, ilaç tedavisi gerekir.

Kolesterolü düşürmek için birkaç çeşit ilaç kullanılmaktadır. Bunlar içinde en çok kullanılanlar statinler olarak adlandırılan ilaçlar olmak üzere, statinler dışında farklı ilaçlar da kullanılabilir.

KORONER KALP DAMAR TIKANIKLIKLARI

Kardiyolog Prof. Dr. Eralp Tutar cevaplıyor; Koroner (Kalp) damar tıkanıklıklarında stent tedavisi, kalp kaslarını besleyen coroner damarların damar sertliğine bağlı daralmaları veya tıkanıklıklarında angina dediğimiz göğüs ağrısı, kalp krizi veya ani ölüm görülebilir. Bu hastalarda amacımız göğüs ağrısını ortadan kaldırarak yaşam kalitesini arttırmak ve hastalığın ilerlemesini engellemek olmalıdır.