Stres, yoğun çay ve kahve içmek, açlık, yorgunluk, ani sinirlenme gibi bazı durumlar titremeyi fark edilir hale getirebilir. Peki titreme nedir? Titremenin nedenleri, çeşitleri ve tedavisi… Hepsi ve daha fazlası haberimizde..
TİTREME (TREMOR) NEDİR
Titreme, vücudun bir veya daha fazla kısmının ileri-geri hareketlerini (salınımları) içeren kasıtsız, ritmik bir kas hareketidir. Bu istemsiz hareketlerin en yaygın olanıdır ve el, kol, kafa, yüz, ses, gövde ve bacakları etkileyebilir. Çoğu titreme ellerde oluşur. Bazı kişilerde, titreme nörolojik bir bozukluğun belirtisidir veya bazı ilaçların bir yan etkisi olarak ortaya çıkar. Bununla birlikte, en yaygın tremor formu, büyük ölçüde sağlıklı insanlarda görülür. Titreme yaşamı tehdit etmese de, bazı insanlar için utanç verici olabilir ve günlük görevleri yerine getirmeyi zorlaştırabilir.
Titremesi olan kişilerde yakınmaların şiddeti özellikle stres, uykusuzluk ve aşırı kafein tüketimi ile artabilmektedir.
TİTREME NEDENLERİ
Titreme genellikle beynin vücudun her yerinde veya ellerde olduğu gibi belirli alanlarda kontrol eden bölümlerindeki problemlerden kaynaklanır. Titremeyi oluşturabilen nörolojik bozukluklar veya durumlar arasında multipl skleroz, inme, travmatik beyin hasarı ve beyin sapı veya serebellumun parçalarını tahrip eden veya tahrip eden nörodejeneratif hastalıklar bulunur. Diğer nedenler arasında, bazı ilaçların (amfetaminler, kortikosteroidler ve belirli psikiyatrik bozukluklar için kullanılan ilaçlar gibi) kullanımı, alkol kötüye kullanımı veya geri çekilmesi, cıva zehirlenmesi, aşırı aktif tiroid veya karaciğer yetmezliği bulunmaktadır. Bazı titreme türleri kalıtsaldır, başkalarının bilinen bir nedeni yoktur.
TİTREMENİN ÖZELLİKLERİ
Özellikler el, kol, kafa, bacak veya gövdede ritmik sallanma içerebilir; titrek ses; yazı yazma veya çizme; veya çatal gibi eşyaları tutan ve kontrol eden problemler. Bazı titremeler, stres fiziksel olarak tükendiğinde veya belirli duruşlar veya hareketler sırasında stres veya güçlü duygular sırasında tetiklenebilir veya artabilir.
Titreme her yaşta ortaya çıkabilir, ancak en çok orta yaşlı ve daha yaşlı kişilerde görülür. Ara sıra geçici olabilir veya aralıklı olarak ortaya çıkabilir. Titreme erkek ve kadınları eşit olarak etkiler.
Titremeleri anlamak ve tanımlamak için yararlı bir yol, bunları aşağıdaki türlere göre tanımlamaktır.
İstirahat halindeyken titreme, kasın rahat olduğu zaman, örneğin eller kucakta yatarken veya ayakta dururken veya yürürken oluşur. Kişi dinlendiğinde bile titreme görülebilir. Çoğu zaman, titreme sadece el veya parmakları etkiler. Bu titreme tipi genellikle Parkinson hastalığı olan hastalarda görülür.
İş yaparken oluşan titreme, çok sık görülen bir başka titreme durumu ise ellerin havaya kaldırılıp, havada tutulması sırasında oldugu gibi vücudun bir iş yapması sırasında ortaya çıkan, ancak istirahat sırasında olmayan titremedir. Bu grup titremelerin hemen yarıya yakını ailesel özellik taşımakta olup kalıtsal yolla çocuklara da iletilebilmektedir. Bu gruptaki titreme vakaları “Esansiyel Tremor” başlığı altında incelenir. Bu tip titreme şikayetleri, daha genç yaştaki hastalarda görülmektedir.
Aktif hareket halinde oluşan titreme, bu iki gruptaki titreme olgularının yani sıra, bir de aktif hareket eylemi sırasında ortaya çıkan titreme yakınmaları mevcuttur. Bu tipteki titreme hareketlerine genellikle felç geçirme veya şiddetli kafa travmaları sonrasında veya multipl skleroz gibi sinir sistemini yaygın olarak tutan hastalıklar sonrasında rastlanır.
TİTREME NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Fizik muayenede doktor titremenin öncelikle eylem sırasında ya da dinlenme sırasında meydana gelip gelmediğini belirleyebilir. Doktor ayrıca tremor simetrisi, herhangi bir duyusal kayıp, halsizlik veya kas atrofisi veya azalan refleksleri kontrol edecektir. Kan veya idrar testleri tiroid fonksiyon bozukluğunu, diğer metabolik nedenleri ve titremeye neden olabilecek bazı kimyasalların anormal düzeylerini tespit edebilir. Bu testler ayrıca, ilaç etkileşimi, kronik alkolizm veya başka bir durum veya hastalık gibi katkıda bulunan nedenleri tanımlamaya da yardımcı olabilir. Bilgisayarlı tomografi veya manyetik rezonans görüntüleme kullanılarak tanısal görüntüleme titremenin yapısal bir defektin mi yoksa beynin dejenerasyonunun sonucu olup olmadığını belirlemeye yardımcı olabilir.
Doktor sinir fonksiyonlarını ve motor ve duyusal becerileri değerlendirmek için nörolojik muayene yapacaktır. Bireyin burnunun ucuna bir parmağını yerleştirmesi, bir spiral çizmesi veya başka görevleri veya egzersizleri yapması istenebilir. Doktor ayrıca kas veya sinir problemlerini teşhis etmek için bir elektromiyogram isteyebilir. Bu test istemsiz kas aktivitesini ve sinir uyarımına kas yanıtını ölçer.
TİTREME TEDAVİSİ
Çoğu titreme için tedavi yoktur. Uygun tedavi, nedenin doğru teşhisine bağlıdır. Bazı titremeler altta yatan durumun tedavisine yanıt verir. Örneğin, bazı psikojenik titreme vakalarında hastanın altta yatan psikolojik problemini tedavi etmek titremenin ortadan kalkmasına neden olabilir.
İlaç tedavisi, parkinson hastalığı gibi hareket bozuklukları oluşturan hastalıkları ve meydana gelen titreme sorununu ortadan kaldırmak için en çok başvurulan yöntemdir. Hastalık durumuna göre genellikle bu yöntem etkili olmaktadır. Sürekli devam eden titremeler için alınan ilaçların da sürekli kullanılması gerekir. Fakat böyle durumlarda faydalı olan ilaçlar, doz artımı ile yan etki göstererek yada bağışıklık kazanıldığı için artık etki etmeyerek zararlı hale gelebilir. Böyle durumlarda doktor kontrolünde olan hastalara çoğunlukla cerrahi işlemler önerilmektedir.
Cerrahi müdahale, ilaçla tedavinin yetersiz olduğu durumlarda uygulanan bir tedavi şeklidir. Ameliyat yöntemi ile tedavi çoğunlukla olumlu sonuçlanmaktadır. Öncelikle hastanın kafa bölgesine bir çerçeve yerleştirilir ve hastanın MR görüntüleri çekilir. Buradan öğrenilen bilgiler dahilinde hastaya ait beyin haritası oluşturulur ve hasta ameliyathaneye alınır. Kafa bölgesinde açılan bir delik yardımı ile, “mikroelektrod” adı verilen bir cihaz beyine sokulur ve hareket bozukluğu oluşturan beyin hücreleri tespit edilir. Bu son teknolojik cihaz o hücreleri asla sağlam beyin hücreleri ile karıştırmamaktadır. Tespit edilen sorunlu beyin hücreleri yakılarak yada beyin pili takılarak tedavi edilmektedir. İşlemler bitince cihaz çıkarılır ve ameliyat sonlandırılır. Eğer beyin pili takmak uygun görülmüşse, hastalar bir ucu beyine yerleştirilmiş olan bu cihazı ömür boyu yanlarında taşırlar.
Yorum Yazın