Akciğeri bitiren 7 davranış (Kaliteli nefesin sırrı!)

Akciğer, etrafı damarlarla çevrili, hava kesecikleri ve bu keseciklere hava taşıyan hava yollarından oluşan bir organ. Akciğerin bu yapısı; vücut için hayati önemi olan oksijeni dış ortamdan alıp damarlara ulaştırmayı, damarlardan aldığı zararlı karbondioksiti havaya bırakmayı ve böylece yaşamın devamını sağlıyor. Akciğerin yapısını bozan ve kaliteli nefesi imkansız kılan sorunlar ise bazı hastalıklara bağlı olabileceği gibi yaşam tarzı, alışkanlıklar ve bazen de farkında bile olunmayan hatalı davranışlardan kaynaklanabiliyor.

ntv.com.tr’nin sorularını yanıtlayan Çağlayan Florence Nightingale Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Ali Vefa Öztürk, akciğerleri olumsuz etkileyen davranışlara ve akciğer sağlığını bozan hastalıklara dikkat çekti.  

Dakikada 12 ile 14 kez nefes alıp vererek havalanan akciğerlerin bazı durumlarda bu havalanma görevini tam olarak yerine getiremediğini belirten Dr. Öztürk, akciğerlerin havalanmasını sekteye uğratan en önemli sebeplerin astım, zatürre, akciğer embolisi, kronik tıkayıcı akciğer hastalığı (KOAH) ve kanser olduğunu söyledi.

AKCİĞERLER TAM KAPASİTE İLE ÇALIŞMAZSA NE OLUR?

Akciğerler yeterli kapasitede çalışamadığı, kişinin dakika solunum sayısı veya kalitesi düştüğü zaman en çok görülen sorun nefes darlığı oluyor. Öksürük, dudaklarda, parmaklarda morarma (siyanoz), hızlı nefes alma, boğulma hissi ve bilinç bulanıklığı da nefes darlığına eşlik edebiliyor. 

Peki akciğerlerin normal çalışmaması ve kalitesiz nefes kişinin yaşam kalitesini nasıl etkiliyor ve hangi davranışları kısıtlanıyor? Dr. Vefa Öztürk’ün yanıtı şöyle: 

“Organlarımızın işlev görebilmesi oksijene bağlı olduğu için iyi nefes alınamadığı zaman vücuda yeterince oksijen giremez ve organlar işlevlerini yerine getiremez. Özellikle efor gerektiren işlerde, örneğin yokuş çıkmak, ev işi yapmak, merdiven çıkmak, koşmak gibi durumlarda ciddi anlamda solunum zorluğu ve yorgunluk gelişir. İlerlemiş bazı hastalıklarda ise kişi düz yolda yürürken bile nefesinin yetmediğini düşünür. Bu kişiler gece özellikle sırt üstü yatamazlar, uyku kaliteleri bozulur. Nefes alıp verirken hırıltıları olur ve öksürük nöbetleri rahatsız edici düzeye ulaşır. Aynı zamanda diğer organ hasarları da oluşacağından hastanın tüm hayatı ciddi şekilde etkilenir.”

BU HASTALIKLAR RAHAT NEFES ALMAYI ENGELLİYOR 

En sık görülen akciğer hastalıklarının başında pnömoni (zatürre) ve bronşit gibi enfeksiyonlar geliyor. Genellikle ateş, öksürük ve balgamla seyreden bu enfeksiyonları KOAH ve astım gibi akciğerin tıkayıcı hastalıkları takip ediyor. Bunlarda önde olan belirti ise nefes darlığı. Bunun yanında hırıltılı solunum ve öksürük de görülebiliyor. 

Dr. Ali Vefa Öztürk’ün verdiği bilgiye göre sık görülen ve hayati tehlike yaratan ama az bilinen bir akciğer hastalığı da akciğer embolisi. Bu hastalıkta damarlarında tıkanıklık oluşan akciğer beslenemediği için bozulmaya başlıyor. Önemsenmesi gereken başka bir hastalık da pnömotoraks. Akciğer zarlarının arasına hava girmesi sonucu akciğerin ana dokusunun sıkışması ile oluşan pnömotoraks acil tedavi gerektiriyor. Solunumun en önemli organını vuran bir diğer hastalık ise eski zamanların çok sıkıntı yaratan “ince hastalığı” tüberküloz yani verem. Akciğerlerde su toplanması yani akciğer ödeminin de yer aldığı listenin en ölümcül hastalığı ise tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de hızla artış gösteren akciğer kanseri.

AKCİĞER YAPISINI BOZAN BU DAVRANIŞLARA DİKKAT” 

Akciğerin yapısını bozarak kalitesiz solunuma ve ilerleyen dönemde ciddi hastalıklara neden olan davranışlara ve alışkanlıkara dikkat çeken Uzm. Dr. Ali Vefa Öztürk, akciğerleri bitiren 7 davranışı şöyle sıraladı. 

1- Sigara ve tüm tütün ürünleri başı çekiyor. Sigara, akciğerin kesin kanıtlanmış en önemli düşmanıdır. 
2- İyi havalandırılmayan ortamlarda bulunmak. Havadaki kirletici maddelerin sayısı çok olduğu için akciğerlere zarar verir.
3- İş yerlerindeki tozlar. 
4- Dikiş dikmek ve kumaşla kaplı yerlerde uğraşmak. 
5- Çamaşır suyu ve kokulu deterjanları kapalı alanlarda sık kullanmak. Özellikle Türk kadınlarının yaptığı çamaşır suyu ile başka temizlik malzemelerini karıştırmak akciğerde kalıcı hasarlar bırakabilir. 
6- Maskesiz boya yapmak ve kimyasal işlerde çalışmak. 
7- Uyuşturucu madde kullanmak. Sigara şeklinde olanlar ve olmayanlar dahil tüm uyuşturucu madde kullanımının akciğere ciddi zararları vardır.

RAHAT NEFES ALDIRAN AKCİĞERLER İÇİN NELER YAPILMALI?

“Tam kapasiteyle çalışan ve rahat nefes aldıran akciğerlere sahip olmak için nelere dikkat edilmeli” sorusuna ise Dr. Öztürk, “Birincisi sigara gibi soluduğumuz havayı kirleten maddelerden uzak durmalıyız. Bunun yanında akciğerin kendini temizlemesi için temel gereklilik olan yeterli sıvı alımını suyu bol içerek sağlamalıyız. Çalıştığımız işyerinde, havada ve evimizde havayı kirleten partiküller varsa iyi bir havalandırma yapmalıyız veya maske kullanmalıyız. Akciğer enfeksiyonlarından korunmak için ise bulaşıcı solunum yolu hastalığı olan kişilerden uzak durmalı, çok kalabalık, kapalı ortamlarda (örneğin alışveriş merkezleri) çok uzun süre vakit geçirmemeliyiz. Son olarak da genel vücut direncimizi yüksek tutmak için düzenli uyumalı, yemek öğünlerini atlamamalı ve spor yapmalıyız” yanıtını verdi.