Çağın hastalığı: Sahtekarlık sendromu

Sahtekarlık sendromu olarak bilinen psikolojik durum, yetenekli ve başarılı kişilerin kendini yetersiz ve yetersiz olduğu hissetmeleriyle ortaya çıkıyor. Mükemmeliyetçilik ve sahtekârlık sendromuyla beraber ortaya çıkıyor. 

Mükemmeliyetçiler kendileri için aşırı yüksek hedefler koyarlar ve bir hedefe ulaşamadıkları zaman büyük bir şüphe içine düşerler ve endişelenirler. Bunu fark etseler de etmeseler de, bu grup aynı zamanda bir şeyi doğru yapmak istiyorlarsa, kendileri yapmak zorundaymış gibi hissederek kontrol düşkünü olabilir. Bunu deneyimleyen insanlar, ölçmek için kendilerini daha çok ve daha çok çalışmaya zorlarlar.

Imposter Sendromu’nun (Sahtekarlık Sendromu) belirtileri ne?

Impostor sendromu ilk defa 1970’lerde psikolog Suzanne Imes ve Pauline Rose Clance tarafından ortaya çıkarıldı. Yüksek potansiyele sahip, başarılı kişiler bulundukları yere şans eseri geldiklerine inanırlar, kendilerinden şüphe ederler ve bir gün maskelerinin düşeceğini, herkesin gerçek yüzlerini göreceğine inanırlar.

Bunun stresi ve korkusu ile yaşarlar, kendilerini izole ederler, mesela sahneye çıkmazlar, soruları cevaplamazlar, topluluktan kaçarlar, hatta üst düzey yöneticilerle toplantıları varsa öncesinde ‘eyvah ne kadar bilgisiz/yetersiz olacağımı anlayacaklar’ diyerek endişe ederler. Önlerine çıkan fırsatları geri teperler. Impostor sendromu kişide stres, endişe ve depresyon yaratır, hatta başarılı bir kariyerin son bulmasına bile sebebiyet verir.

Tasarımcı Alexa Chung, oyuncu Kate Winslet ve Yazar Maya Angelou’nun hastalığı

İngiliz model ve tasarımcı Alexa Chung, Imposter (Sahtekar) Sendromu olarak bilinen rahatsızlığı yaşadığını söylemişti.

Chung, kendisini hayatın birçok alanında yetersiz hissettiğini şu sözlerle anlatmıştı: "Bu, modaya özel bir şey değil, yaptığım her şeyde bunu hissediyorum. Vogue'a yazı yazmak, büyük bir sendrom sebebi... Televizyonda canlı yayına çıkmadan önce 'Bunu yapmak için donanımlı mıyım' diye hissediyorum." Zaman zaman yeteneklerinden şüphe ettiğini itiraf eden Chung, bu sendromun avantaja çevirilebileceğine de inanıyor: "Kendinizin farkında olmak iyi bir şey çünkü bu, öğrenmeye açık olmanızı sağlıyor. Eğer egoist olursanız ve bulunduğunuz yeri tamamen hak ettiğinizi düşünürseniz, gelişime ve dönüşüme kapalı olursunuz." 

Oscar ödüllü oyuncu Kate Winslet’in “Bazen yataktan kalkıyorum ve çekime gitmeden önce ‘bunu yapamayacağımı’, bir sahtekar olduğumu süşünüyorum” demesi impostor sendromuna sahip bir kişinin kurabileceği bir cümle. 

Yazar Maya Angelou’nun bir itirafı da onun bu sendromdan muzdarip olduğuna işaret. Angelo, “11 kitap yazdım ve her seferinde ‘şimdi beni fark edecekler, herkesle oynadım, bu kez her şey ortaya çıkacak” demişti. 

En çok kadınlarda görülüyor

Clance ve Imes bu sendromu tanımlarken sadece kadınlara özel olarak tanımlamışlar ama sonradan yapılan araştırmalar erkeklerde de bu sendromun var olduğunu gösteriyor. Amerikalı iki sosyolog Jessica Collet ve Jade Avelis, ‘neden birçok kadın akademisyenin vites küçültüp, yüksek statülerden daha az hırslı gerektiren pozisyonlara kaydıklarını’ araştırmak istedi. 460 doktora öğrencisini incelediler. Ve sorumlu olarak impostor sendromunu buldular.