Hava kirliliği kanser yapıyor

Biz hissetmesek de hastalık yapıcı unsurlar, havanın içindeki çok küçük boyutlardaki partiküllerle vücudumuza giriyor ve hastalık yapıyor. Hava kirliliğinden en çok etkilenen organların başında ise doğal olarak akciğerler geliyor.

Bilimsel çalışmalar, hava kirliliğinin, akciğer hastalıkları başta olmak üzere çok sayıda sağlık riskini beraberinde getirdiğini gösteriyor. 2013 yılında Dünya Sağlık Örgütü (WHO)’ne bağlı Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı (IARC) o tarihe kadar yapılan tüm çalışmaları gözden geçirerek bir analiz yaptı ve hava kirliliğini, tütün dumanı, radyasyon ve ultraviyole gibi kansere neden olan etken olarak kabul etti.

Prof. Dr. Öner Dikensoy, özellikle çocuklar, yaşlılar ve akciğer hastalıkları olanların hava kirliliğinin oluşturabileceği kanser dahil her türlü sağlık riski açısından daha hassas olduğuna işaret ediyor. Çocukların akciğer savunma sistemlerinin yeterince gelişmemiş olması, yaşlı ve hasta olanlarda ise akciğer savunma sistemlerinin efektif çalışmaması bu sonucu doğuruyor. Diğer taraftan sigara içenlerin hava kirliliğine bağlı kanser riski daha yüksek oluyor.

HAVAYI NELER KİRLETİYOR?

Havanın kirlenmesine yol açan pek çok etken var. Başta her türlü fosil yakıt, yani kömür başta olmak üzere odun, petrol ürünlerinin yanmasına bağlı havaya karışan büyük bir kısmı partikül şeklinde bir kısmı ise likit veya kimyasal yapıda olan kirleticiler geliyor. Ancak bunun dışında çölden gelen kum fırtınaları ya da binaların yıkılması gibi durumlarda havaya karışan toz parçacıkları da hava kirleticileri olarak sıralanıyor.

SAVUNMA SİSTEMİNİ ETKİLİYOR

Hava kirliliğinin solunum ve savunma sistemini olumsuz etkileyerek de akciğer kanserine yol açtığı düşünülüyor. Prof. Dr. Öner Dikensoy aradaki ilişkiyi şu cümlelerle anlatıyor:

“Hava kirliliğine yol açan kirleticiler içerisinde akciğer kanseri açısından en tehlikeli olan partikül madde 2,5 (PM-2,5) diye adlandırılan ultrafine yani çok küçük boyutlu partilküllerdir. Çünkü bunlar solunum yollarının tüm savunma sistemlerini aşarak akciğerlerimize kolayca yerleşebiliyor. Hatta akciğerlerimizden kan dolaşımımıza dahi karışabiliyor. Bu partiküller solunum yollarında ve akciğerlerde birikerek savunma sisteminin belli kısımlarını çalışmaz hale getiriyor. Sonuçta akciğerleri enfeksiyonlar başta olmak üzere sigara dumanı gibi birçok zararlı etkene karşı daha hassas hale getiriyor.”

ÖNLENMESİ EN KOLAY KANSER!

Bugün akciğer kanserinin tüm kanserler arasında yüzde 20 ile en sık görülen kanser olduğunu hatırlatan Prof. Dikensoy, “Ancak aslında önlenmesi en kolay kanserdir” diyor.

Çünkü sigara içmeyenlerde kanser görülme oranı yüzde 5-10 arasında seyrederken, akciğer kanseri teşhis edilenlerin yüzde 90-95’i sigara kullanıyor. Sigara içmeyenlerde görülen akciğer kanserinden ise solunum yollarında hücre DNA’sını hasara uğrattığı için hava kirliliği ve pasif sigara içiciliği sorumlu tutuluyor.

HEPİMİZİN ALABİLECEĞİ ÖNLEMLER VAR!

Temiz hava solumak ve çok sayıda hastalıktan korunmak için dikkat edileceklere vurgu yapan Prof. Dikensoy’un bu konudaki önerileri ise şöyle:

• Sağlıklı sebze ve meyve ağırlıklı beslenerek bağışıklık sistemini güçlendirin.
• Sigara kullanmayın, içilen ortamlarda bulunmayın.
• Yeterli ve kaliteli uyumaya çalışın.
• Mümkün olduğunca stresten uzak kalın.
• Otoyol kenarlarında ve kışın dış ortamda şehir merkezlerinde dışarıda yürüyüş veya spor yapmayın.
• Dışarıya çıkmadan önce yaşadığınız bölgedeki hava kirliliği verilerini kontrol edip yüksek ise dışarda fazla vakit harcamayın.
• Araç satın alırken dizel araçları tercih etmeyin.
• Mümkün olduğunca toplu taşıma araçlarını kullanın.
• Yazın araba yerine bisiklet ve yürümeyi tercih edin.